Malina jest ważnym gospodarczo gatunkiem roślin jagodowych. Jednym z warunków osiągnięcia sukcesu w produkcji jest wysoka zdrowotność oraz jakość sadzonek.
Dużym problemem w uprawie maliny są choroby przenoszone z porażonym materiałem szkółkarskim, a powodowane przez patogeny glebowe oraz wirusy.
Często występującym i szczególnie groźnym wirusem porażającym malinę jest wirus krzaczastej karłowatości maliny (RBDV). Wysoką jakość sadzonek można zapewnić rozmnażając maliny w kulturach in vitro. Ich zaletą jest wyrównanie, jednorodność genetyczna, zdrowotność i silny wzrost oraz wyraźnie większe owoce w pierwszych kilku latach po posadzeniu. Zapewnia to oczekiwaną przez plantatorów dużą opłacalność produkcji. Sadzonki in vitro służą głównie jako materiał przedbazowy i bazowy na mateczniki, ale także do nasadzeń produkcyjnych w tunelach. Stanowią także bardzo cenny materiał bazowy do pozyskiwania sadzonek zielnych doniczkowanych (ang. plug plants) oraz sadzonek typu „long cane”.
System produkcji oraz oceny wysokiej jakości sadzonek maliny in vitro został opracowany na podstawie badań wykonanych w Instytucie Ogrodnictwa w ramach Zadania 1.5 Programu Wieloletniego finansowanego przez MRiRW (http://www.inhort.pl/pw).
Najważniejsze założenia tego systemu to wszechstronna ocena materiału w kolejnych etapach mikrorozmnażania, obejmująca:
- testowanie na obecność patogenów roślin donorowych, służących do zakładania kultur in vitro;
- wykrywanie i eliminacja zanieczyszczeń mikrobiologicznych podczas etapu inicjacji, stabilizacji i namnażania kultur;
- monitoring jakości kultur podczas mikrorozmnażania, dostosowanie do genotypu maliny rodzajów i stężeń regulatorów wzrostu wpływających na wydajność mnożenia i wysoką jakość pędów bez ujemnego oddziaływania na stabilność genetyczną;
- ocenę jakości, zdrowotności i zdolności do aklimatyzacji ukorzenionych in vitro mikrosadzonek oraz monitoring warunków szklarniowych;
- badania na obecność wirusów oraz ocenę tożsamości odmianowej i stabilności genetycznej na każdym z etapów rozmnażania in vitro.
Opracowana metoda otrzymywania wysokiej jakości sadzonek maliny in vitro oraz procedury oceny tożsamości odmianowej i stabilności genetycznej, przy zastosowaniu markerów molekularnych ISSR i AFLP są wdrożone i wykorzystywane w Zakładzie Biologii Stosowanej. Badania na obecność wirusów maliny metodami ELISA i RT-PCR można wykonać w Zakładzie Fitopatologii Instytutu Ogrodnictwa.
Innowacyjność wdrożeniowa – efekty gospodarcze i społeczne
Zakładanie plantacji z kwalifikowanego, zdrowego materiału to podstawa dobrego plonu i zapewnienie opłacalności produkcji dla plantatora oraz dobry surowiec dla handlowców, konsumentów i przetwórców. W towarowej produkcji malin, coraz częściej wykorzystywane są sadzonki wytwarzane przy zastosowaniu nowych technologii, zarówno w odniesieniu do upraw w otwartym gruncie jak i pod osłonami, dla których materiał bazowy stanowią rośliny z in vitro. Metoda mikrorozmnażania maliny jest znana od wielu lat, jednak w ostatnim czasie dużą uwagę zwraca się na jakość uzyskanych sadzonek, a przede wszystkim ich zdrowotność i tożsamość genetyczną. Wysoką jakość materiału rozmnożeniowego maliny in vitro, można zapewnić wykorzystując system produkcji oraz oceny jakości sadzonek opracowany w Instytucie Ogrodnictwa.
- źródło: inhort.pl
- foto: inhort.pl (D. Kucharska, A. Wojtania)
